Amerika Birləşmiş Ştatlarının hərbi aviasiya səhəsində lider olduğu şübhəsizdir, lakin digər ölkələr də öz aviasiya sənayesini inkişaf etdirməyə çalışırlar. Söhbət əlbəttə ki, beşinci nəsil qırıcılarından gedir. Belə ölkələrdən biri də Yaponiyadır. Qeyd etmək lazımdır di, “Doğan Günəş” ölkəsi öz Hərbi Hava Qüvvələri üçün beşinci nəsil qırıcı təyyarəsini hazırlamaq qərarına gəlib.

Avtoyol.az autograph.az-a istinad edərək xəbər verir ki, hal-hazırda Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrinin sərəncamında köhnəlməyə başlayan Mitsubishi F-2s və amerikan F-15. Eagle təyyarələri vardır.

Yapon beşinci nəsil qırıcısının layihəsi ATD-X (Advance Technology Demonstrator-X) adlanır və bu layihəyə uyğun olaraq yaradılmış ilk prototip Mitsubishi X-2 qırıcısıdır. Adından da göründüyü kimi, layihənin podratçısı aviasiya sahəsində böyük təcrübəsi olan Mitsubishi korporasiyasıdır.

Qeyri-rəsmi Shinshin (Ruh) kod adını almış prototip ultramüasir yapon texnologiyalarını, qabaqcıl yapon aviasiya elektronikası üçün sınaq və nümayiş stendidir. ATD-X təyyarəsinin uzunluğu 14,5 metr, qanadının uzunluğu isə doqquz metrdir. Belə ölçülərə sahib olan təyyarə gələcək əsl beşinci nəsil qırıcısının kiçik nüsxəsidir. Bununla birlikdə, ATD-X prototipinin içərisində dünyada mövcud olan ən qabaqcıl uçuş idarəetmə sistemləri quraşdırılmışdır.

Gəzən şayiələr görə, ATD-X təyyarələrinin bütün idarəetmə sistemləri optik rabitə texnologiyalarından istifadə edəcək və onların köməyi ilə böyük miqdarda məlumat optik kabellər vasitəsi ilə yüksək sürətlə ötürüləcəkdir. Bundan əlavə, optik kanallar elektromaqnit impulslarından və ionlaşdırıcı radiasiyadan təsirlənmir.

Düşmənin iki növ radio-elektron mübarizə sistemlərinin qarşısının alınmasına imkan verən çoxfunksiyalı RF Sensor sisteminə əlavə olaraq, təyyarənin bütün səthi aktiv “stels” texnologiyalardan ibarət olan miniatür aktiv antennalar ilə örtüləcəkdir. Təyyarənin səthinə düşən radio dalğaların, aktiv antennalar tərəfindən yayılan radio dalğalar ilə qarşılıqlı əlaqəsi gələcək qırıcını “görünməzliyini” çox geniş diapazonda idarə etməyə imkan verəcəkdir.

Ancaq gələcək qırıcının ən qabaqcıl sistemi, özünü bərpa edən Repairing Flight Control Capability sistemidir. Bu sistemin sensorlardan ibarət olan “əsəb sistemi” təyyarənin bütün konstruksiyasını və hissələrini əhatə edəcək, onlar tərəfindən toplanan məlumatların köməyi ilə hər hansı bir nasazlığı və ya zədəni aşkar edərək, mövcud vəziyyətdə təyyarə üzərində mümkün maksimal nəzarəti təmin etmək üçün idarəetmə sistemini yenidən tənzimləyəcəkdir.

ATD-X təyyarəsində Mitsubishi Electronics tərəfindən hazırlanmış aktiv mərhələli antenna qəfəsi (AMAQ) olan radar sistemindən istifadə edəcəkdir. Bu radar sistemini F-35 Lightining II qırıcısinda quraşdırılan ən yeni AN/APG-81 sistemi ilə müqayisə edilə biləcəyi, dinamik olaraq C və Ku tezlik diapazonları arasında dəyiçə biləcəyi və quraşdırılmış radio-elektron mübarizə imkanlarına sahib olduğu deyilir.

Planlara görə, ATD-X prototipinin ilk sınaq uçuşu bu ilin sonunda baş tutmalıdır. Hər şey plana uyğun gedərsə, Yaponiya özünün beşinci nəsil F-3 qırıcılarının istehsalına 2027-ci ildə başlayacaqdır.